Trwa obecnie kontrola NIK w spółkach celowych uczelni wyższych oraz innych jednostek badawczych. Mowa o czynnościach przewidzianych planem pracy NIK na 2018 rok oznaczonych numerem P/18/023. Kontrola ta zaplanowana na pierwszy kwartał bieżącego roku ma udzielić odpowiedzi na pytanie:

Czy działalność spółek utworzonych przez uczelnie publiczne oraz instytuty PAN jest skuteczną metodą transferu wyników badań naukowych lub prac rozwojowych do gospodarki ?

Informacja z czynności kontrolnych powinna zostać opracowana i przekazana do akceptacji w marcu 2018 roku. Czekam niecierpliwie na wnioski kontroli i jestem ciekaw na ile wiernie oddadzą stan transferu technologii w Polsce.

Przy okazji warto wspomnieć, że wyniki z kontroli o podobnej tematyce („Komercjalizacja wyników badań naukowych”) NIK opublikowała w 2016 roku . Z informacją o wynikach tej kontroli można zapoznać się tutaj. Wtedy Izba zwróciła uwagę m.in. na to, że:

• w rankingach innowacyjności sporządzanych przez Unię Europejską Polska nie wypada najlepiej: w 2012 r. zajęła 24 miejsce na 27 krajów. Słabszą pozycję zajęły tylko Łotwa, Rumunia i Bułgaria. Według rankingu opublikowanego w 2015 r. Polska była na tym samym miejscu, ale na 28 krajów UE (ogółem rankingiem objęto 34 kraje);
• uczelnie podejmowały działania na rzecz ochrony prawnej swojej własności intelektualnej, powstałej w wyniku prowadzonych badań naukowych i prac rozwojowych. Jednak uzyskiwane patenty charakteryzowały się niskim potencjałem komercjalizacyjnym. Objęte kontrolą uczelnie podejmowały szereg działań w celu transferu technologii z nauki do biznesu, przy czym ich efekty w większości nie były satysfakcjonujące.

W 2016 roku NIK oceniła, że główne bariery komercjalizacji to m.in.:

• niskie zainteresowanie przedsiębiorców innowacjami: roczne przepływy z gospodarki na rynek badań naukowych  prowadzonych przez uczelnie i instytuty to zaledwie ok. 3 proc. ogólnej kwoty przeznaczanej na badania,
• specyficzna struktura gospodarki, w której 95 proc. stanowią mikroprzedsiębiorstwa, a tylko 0,2 proc. duże firmy, zainteresowane innowacjami;
• słabe umiejętności współpracy sektora naukowego z biznesem.
• fakt, że w Polsce barierą przy wdrażaniu nowych rozwiązań jest także brak umiejętności współpracy sektora nauki z biznesem. Rynek badań naukowych jest niedofinansowany – przepływy z gospodarki do uczelni i instytutów badawczych według danych z 2011 r. to ok. 400 mln zł (tylko 3 proc. nakładów na badania).

Plan pracy NIK na 2018 roku można znaleźć pod tym linkiem. Temu jak wypadła tegoroczna kontrola NIK w spółkach celowych  na pewno poświęcę odrębny wpis.